Psychoza alkoholowa lub też schizofrenia alkoholowa dotyczy osób uzależnionych od alkoholu. Może ona dotknąć osoby zarówno będące w stanie upojenia, jak i te, które nagle odstawiły alkohol czy od dłuższego czasu są abstynentami. Można wyróżnić kilka rodzajów psychoz alkoholowych na podstawie tego, jak często występują i ile trwają. Osoba doznająca takiego stanu pozostaje w pełni świadoma, choć jej funkcje poznawcze mogą być zaburzone. Jakie są objawy takiej psychozy i jak ją leczyć?
Przeczytaj także: Podwójna osobowość alkoholika – jakie cechy wyróżniamy?
Co to jest psychoza alkoholowa?
Psychoza alkoholowa inaczej nazywana schizofrenią alkoholową to zaburzenie psychiczne, którego podłożem jest wieloletnie i nadmierne spożywanie alkoholu. Może wystąpić zarówno przy ostrym zatruciu, jak i wskutek odstawienia etanolu. Klinicznie psychoza jest podobna do schizofrenii, natomiast stwierdzono, że jest to niezależny i unikalny stan. Za występowanie psychozy alkoholowej odpowiedzialne jest toksyczne działanie etanolu na układ nerwowy. Dodatkowo w organizmie alkoholika w trakcie procesu metabolizowania etanolu wytwarzane są toksyny. To właśnie one odpowiedzialne są za postępujące uszkodzenie narządów wewnętrznych oraz zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Pierwsze objawy pojawiają się najczęściej w chwili odstawienia alkoholu bądź po zmniejszeniu jego dawki. Ich intensywność jest na tyle uciążliwa, że uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie. Częstym zjawiskiem podczas psychozy są omamy alkoholowe (słuchowe bądź wzrokowe), urojenia o charakterze paranoidalnym bądź prześladowczym czy zaburzenia psychomotoryczne (osłupienie lub pobudzenie).
Psychoza alkoholowa — objawy
Stan schizofrenii alkoholowej przejawia się głównie omamami, jednak w przeciwieństwie do delirium, dotyczy ona głównie zmysłu słuchu. Chory może słyszeć głosy, które namawiają go do podjęcia konkretnych działań, często będące głosami znajomych osób. Omamy te są nieprzyjemne i wprawiają osobę dotkniętą tą chorobą w stan zagrożenia. Nierzadko chory może robić się w takiej sytuacji agresywny lub może nawet chcieć popełnić samobójstwo — wszystko ze względu na to, co słyszy. Bardzo często takie osoby, mają też poczucie bycia obserwowanym czy śledzonym. Dużo rzadziej spotyka się osoby, które w psychozie alkoholowej doznają omam związanych ze zmysłem wzroku czy dotyku, jednak zdarzają się takie przypadki, dlatego należy mieć to na uwadze, jeśli podejrzewamy kogoś o taki stan.
Psychoza alkoholowa jest stanem wywoływanym przez alkohol, który jest substancją psychoaktywną, która wpływa negatywnie nie tylko na narządy wewnętrzne — może uszkadzać wątrobę oraz serce — ale także na umysł. Pacjent dotknięty tą chorobą doświadcza zaburzeń myślenia, postrzegania czy świadomości. Ogólnie uznaje się, że choroba ta powstaje w wyniku nierównowagi w układzie neuroprzekaźników. Niestety, nie zawsze udaje się wykryć przyczynę tego stanu, jednak zawsze łączy się to ze spożywaniem alkoholu. Ze względu na objawy, jakie daje, często nazywana jest właśnie schizofrenią alkoholową.
Ile trwa psychoza alkoholowa?
Czas trwania psychozy alkoholowej jest uzależniony od fazy jej rozwoju, czyli ostrej bądź przewlekłej. Pierwsza z nich nazywana inaczej delirium tremens najczęściej trwa kilka dni i charakteryzuje się szeregiem objawów, które mogą zagrażać życiu osoby uzależnionej, stąd też konieczne jest leczenie pod ścisłą kontrolą lekarza. Po zastosowaniu środków farmakologicznych objawy zwykle ustępują całkowicie, jednak mogą wystąpić ponownie przy kolejnym okresie nadużywania alkoholu. W takim przypadku dochodzi do nawrotu choroby alkoholowej, która niesie za sobą ponowne zaburzenie równowagi psychicznej oraz emocjonalnej osoby uzależnionej. Z kolei faza przewlekła, może trwać przez dłuższy czas, nawet w okresach trzeźwości. Nie można jednoznacznie stwierdzić, jak długo będą występować objawy. Osoba uzależniona wymaga stałego przyjmowania środków farmakologicznych. Symptomy, które towarzyszą alkoholikowi, związane są z krytyczną oraz przewlekłą fazą uzależnienia, ponadto są konsekwencją intensywnych ciągów alkoholowych. Rokowania w tej fazie psychozy alkoholowej nie są pomyślne, ponieważ w mózgu dochodzi do nieodwracalnych zmian, które negatywnie wpływają na skuteczność leczenia. Właśnie dlatego, nie u wszystkich osób dochodzi do ustąpienia uciążliwych objawów psychotycznych oraz wyleczenia.
Rodzaje psychoz alkoholowych
- Ostra psychoza alkoholowa — jest uznawana za rodzaj majaczenia drżennego zwanego także białą gorączką alkoholową. Najczęściej dotyczy ona osób, które po długim epizodzie spożywania alkoholu nagle przestają. Mimo to przebiega ona dużo łagodniej niż delirium, przede wszystkim dlatego, że pacjenci nie doznają w tym czasie zaburzeń wegetatywnych, związanych z biciem serca czy wzmożoną potliwością. Osoby ze schizofrenią alkoholową rzadziej także doświadczają zaburzeń świadomości. Choroba ta charakteryzuje się częstymi omamami słuchowymi, które potrafią utrzymywać się nawet kilka dni.
- Halucynoza alkoholowa — najczęściej jest spotykana u osób, które od lat zmagają się z uzależnieniem od alkoholu. Objawy mogą pojawiać się nie tylko w okresach picia, ale także podczas czasu abstynencji. Podobnie jak w przypadku ostrej psychozy alkoholowej, pacjenci doświadczają głównie omamów. To w tej przypadłości najczęściej występuje przeświadczenie o byciu obserwowanym, dlatego to tę odmianę zazwyczaj określa się mianem schizofrenii alkoholowej.
- Zespół Otella — występuje głównie u mężczyzn. Poza typowymi objawami występuje także chorobliwa zazdrość, która może osiągać bardzo duże natężenie. Wszystkie przypuszczenia czy myśli dotyczące rzekomej zdrady, chory odbiera jako coś pewnego. Często takie myśli mogą być wręcz abstrakcyjne i absurdalne, jednak nie należy ich ignorować, gdyż mogą prowadzić do agresji.
Przeczytaj także: Na czym polega zatrucie alkoholowe?
Leczenie psychozy alkoholowej
Główną metodą leczenia psychoz alkoholowych jest całkowite zaprzestanie spożywania alkoholu, co często jest dla pacjenta trudne, dlatego trzeba liczyć się z utrudnieniami. Często stosuje się także leki przeciwpsychotyczne, które mają blokować receptory dopaminergiczne D2 w układzie nerwowym. Leczenie często uzależnione jest od tego, na jaką odmianę psychozy alkoholowe choruje pacjent. Podobnie jest z rokowaniami. Ostra halucynoza alkoholowa ustępuje zazwyczaj po kilku dniach, jednak leczenie paranoi alkoholowej bądź choroby Korsakowa jest żmudne i uciążliwe ze względu na częste nawroty. Walka z psychozą alkoholową zazwyczaj jednak daje dobre rezultaty, jeśli chory zaprzestanie spożywania alkoholu i będzie przestrzegał zasad przyjmowania leków. W każdym przypadku konieczny jest kontakt z psychiatrą, który dobierze odpowiednie metody leczenia i będzie kontrolował stan zdrowia pacjenta. Zazwyczaj farmakoterapię stosuje się kilka miesięcy, jednak w szczególnych przypadkach może ona trwać latami.