Alkohol niszczy rodziny. Rozrywa więzi. Rujnuje wspomnienia. Wystarczy jeden alkoholik w rodzinie, aby można było stwierdzić, że w rodzinie występuje problem alkoholowy. Alkoholizm w rodzinie to choroba jej wszystkich członków. Jak zmienia życie człowieka i dlaczego cierpi cała rodzina?
Głębszy problem
Zmiana zachowania po wypiciu alkoholu jest widoczna u niektórych osób już po wypiciu jednego trunku. Poprawa nastroju, większa pewność siebie czy rozluźnienie to jedne z najbardziej powszechnych zmian zachowania. Alkohol sprawia, że nawet najcichsze i spięte osoby stają się głośne, radosne i pomysłowe. Chwila przyjemności może się jednak zamienić w długie lata cierpienia i nieodwracalne zmiany w psychice. Problem zaczyna się wtedy, gdy alkohol staje się lekiem na problemy, smutki i sposobem na dobry humor.
Według Markuszewicza osoby uzależnione od alkoholu wyróżnia tak zwany infantylizm psychiczny. Oznacza to, że ich sfera afektywna ulega szybkim zmianom. Podobne wnioski ma także Radionow, który zauważył, że alkoholicy pod względem wypowiadanych sądów przypominają sposób myślenia dzieci. Zmiana hierarchii wartości. Popełnianie większej ilości błędów. Nieprzestrzeganie własnych zasad. Niszczenie podstawowych wartości, jakimi są rodzina, praca czy zasady etyczne i moralne. Alkoholicy krzywdzą siebie, ale także innych.
”Alkohol zmienia człowieka psychicznie, ale także fizycznie„
Proces uzależnienia jest bardzo długi i złożony, a wśród zmian można zauważyć także zmiany w wyglądzie. Osoby uzależnione od alkoholu często wyglądają staro. Nie jest to reguła i wielu alkoholików zachowuje młody wygląd. Faktem jest jednak, że skóra alkoholików szybko traci witalność, a brak odpowiedniej diety i suplementacji wpływa także na wygląd paznokci, włosów oraz całej sylwetki. W skrajnych przypadkach alkoholicy przestają dbać o siebie, a brak chęci nie wywołuje poczucia winy czy wstydu u osoby uzależnionej, ale u rodziny stanowi powód do wielu zmartwień.
Rodzina z problemem alkoholowym
Alkoholizm to choroba, która ma negatywne skutki dla poszczególnych członków, a także dla całego gospodarstwa domowego. Dla osoby uzależnionej od alkoholu jest to ważniejsze niż wszystko inne, dlatego też zaniedbuje obowiązki, relacje i uczucia innych.
Jakie wyróżnia się cechy rodziny alkoholowej? W rodzinie alkoholowej najpierw psuje się komunikacja, brak jest codziennego dialogu i ciężko jest zwyczajnie się porozumieć. U członków rodziny żyjącej z osobą uzależnioną dominuje samotność, gniew i smutek. To załamanie komunikacji występuje również wielokrotnie między pozostałymi członkami rodziny. W konfrontacji z typowymi konfliktami wzrasta więc poczucie winy i wyrzutów sumienia. Zachowanie rodzica alkoholika wobec rodziny prowadzi do prowadzi do złości i frustracji. Chory nie dotrzymuje swoich obietnic, dochodzi do zakłócenia zwyczajów rodzinnych i członkowie rodziny przestają wykonywać wspólne czynności.
Współuzależnienie w rodzinie – problem obojga rodziców
Alkoholizm w rodzinie wpływa na podział ról w rodzinie. Role, jakie każda osoba powinna odgrywać w rodzinie, są pomieszane. Często zdarza się, że dzieci alkoholików pełnią rolę rodziców lub opiekunów dla swojego rodzeństwa, a nawet dla alkoholika. Przeszkadza to w edukacji i rozwoju dzieci, a także, nade wszystko wywiera ogromny wpływ na osobowość, edukację i rozwój dzieci. W zależności od wieku, w przypadku nastolatków występuje tendencja do spędzania dużej ilości czasu poza domem lub do wczesnego opuszczania domu. Dzieci przestają ufać rodzicowi, który, chcąc się zrekompensować, składa obietnice nie do spełnienia.
Przeczytaj także: Jak rozpoznać współuzależnienie od alkoholu?
Kiedy chęć spożywania alkoholu ciągle narasta, wraz z nią mnożą się problemy: również te finansowe. Alkoholik nie tylko źle funkcjonuje w stanie upojenia alkoholowego, ale także ma podejmuje decyzje pochopnie, pod wpływem impulsu. Alkoholicy popadają w długi, sięgają po chwilówki, zastawiają rodzinne pamiątki, a wszystko po to, by pójść do sklepu po kolejną butelkę.
Skutki alkoholizmu w rodzinie
Choroba alkoholowa jednego z małżonków to powód wielu separacji lub rozwodów. Nawet jeśli współmałżonek rodzina alkoholika wyraża chęć wspierania go w procesie wychodzenia z nałogu, w trakcie trwania terapii może okazać się, że współmałżonkowi ciężko jest podołać świadomości uzależnienia swojej drugiej połówki. Bardzo często osoby uzależnione są z definicji marginalizowane, skazane na izolację, rozumiane jedynie w grupie alkoholowej. Innym możliwym scenariuszem jest współuzależnienie.
Kiedy w rodzinie obecny jest alkoholizm, pojawiają się w niej także choroby dzieci alkoholików. W obliczu tak niefortunnego rozwoju sytuacji rodzinnej, jakim jest choroba alkoholowa, dziecko alkoholika może cierpieć na lęki, depresję, bóle głowy, bezsenność, nerwowość, drażliwość lub niską samoocenę.
Przez alkohol cierpi nie tylko chory, lecz cała rodzina alkoholika
Przemoc pod wpływem
Omawiając problem, jakim jest wpływ alkoholu na życie i relacje w rodzinie nie można zapomnieć o doświadczaniu przemocy psychicznej. Alkoholicy wciągają w nałóg małżonków, dzieci, rodzeństwo, rodziców i innych krewnych.
Przeczytaj także: Agresja po alkoholu – jak alkohol wpływa na zmianę zachowania?
Przemoc psychiczna w rodzinie jest dotkliwa dla każdego członka rodziny, ale największy wpływ wywiera na dzieci. Alkoholizm w rodzinie ma bowiem wpływ między innymi na socjalizację pierwotną, która stanowi podstawę w procesie przystosowania do życia w społeczeństwie, jest przygotowaniem do pełnienia określonych ról, ale także wpływa na kształtowanie się osobowości i charakteru. Dzieci wychowujące się w domu, gdzie najważniejsza jest butelka, doświadczają ciągłego stresu, strachu przed własnym rodzicem, ale także mogą mieć zachwiane poczucie bezpieczeństwa.
Pomoc nie tylko dla alkoholika
Problem alkoholowy to problem dużego kalibru. Niezwykle ważna jest nie tylko terapia, zareagowanie na czas i wyjście z nałogu uzależnionego, nie można jednak równocześnie zapominać o zorganizowaniu pomocy dla rodzin alkoholików.
Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA) to grupa osób, które przekładają wykształcone w procesie wychowania schematy poznawcze na rzeczywistość, w której żyją. Zmiany psychologiczne i zamknięcie w patologicznej przeszłości mają wpływ na zniekształcony obraz rzeczywistości, która jest w nieświadomy sposób oceniana przez pryzmat dzieciństwa.
Współuzależnienie to bardzo krzywdzący proces. Niszczy poczucie własnej wartości, obniża pewność siebie, a także ma wpływ na życie w poczuciu kłamstwa i winy. Cierpienie całej rodziny widać wyraźne przyglądając się zjawisku, jakim jest zaprzeczanie. Członkowie rodziny wpadają w spiralę manipulacji. Żyją w przekonaniu, że alkoholizm członka rodziny jest pod kontrolą i że nie potrzebują pomocy. Tak jednak niestety nie jest.
Jak znaleźć pomoc?
Często jednym z marzeń dzieci wychowujących się w rodzinach dotkniętych problemem alkoholowym jest to, aby ich przyszły partner nie był alkoholikiem. Złe doświadczenia z domu budzą strach oraz mogą wpływać negatywnie na nawiązywanie relacji z innymi. Brak zaufania, nieumiejętność okazywania uczuć i rozmawiania o problemach, a często także emocjonalne podchodzenie do problemów to spadek, jaki uzależniony rodzic pozostawia dziecku. Jedynym rozwiązaniem, które może pomóc w poprawie życia i relacji w rodzinie jest terapia.
Przemoc psychiczna i współuzależnienie to poważne problemy i nie wolno ich bagatelizować. Rozwód z alkoholikiem to dla wielu osób jedyny sposób na oderwanie się od problemu, jednak nie jest to rozwiązanie, które pomoże uporać się z emocjami i doświadczeniami. Terapia w ośrodku leczenia uzależnień od alkoholu to pierwszy krok do odbudowania zaufania, a często także jedyny sposób na uratowanie rodziny.