Na podstawie statystyk można ocenić, że zaburzenia okołoporodowe są diagnozowane u kobiet wszystkich kultur, wieku, niezależnie od statusu społecznego i koloru skóry. Badania naukowe wykazały, że zaburzenia okołoporodowe mogą pojawić się kilka dni, a nawet miesięcy po porodzie. Zatem określenie „okołoporodowy” odnosi się do okresu od początku ciąży do pierwszego roku życia.
Czym są okołoporodowe zaburzenia psychiczne?
Chociaż termin „depresja poporodowa” jest często używany do opisania zaburzeń okołoporodowych, jest to swojego rodzaju uproszczenie, ponieważ istnieje całe spektrum zaburzeń, które mogą wystąpić w czasie ciąży i połogu. Należą do nich:
- Depresja, stany lękowe w ciąży: szacuje się, że od 8,5 do 11% kobiet w ciąży cierpi na umiarkowane lub ciężkie objawy depresji lub lęku;
- Depresja poporodowa: około 6,5 do 12,9% kobiet cierpi na pewien stopień depresji po porodzie. Objawy są bardzo zróżnicowane i mogą obejmować: uczucie złości, strachu lub winy, brak zainteresowania dzieckiem, zaburzenia apetytu i snu, trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji oraz możliwe agresywne myśli w stosunku do dziecka lub samej siebie;
- Poporodowe zaburzenie paniczne: jest to forma lęku, która występuje u 11% świeżo upieczonych matek. Objawy obejmują: nerwowość, nawracające ataki paniki (hiperwentylacja, ból w klatce piersiowej, kołatanie serca), zamartwianie się lub lęk;
- Poporodowe Zaburzenie Obsesyjno-Kompulsyjne: jest to najsłabiej poznane i niedostatecznie diagnozowane zaburzenie okołoporodowe ze wszystkich. Szacuje się, że 3-5% nowych matek cierpi z powodu następujących objawów: obsesji (uporczywe myśli lub powtarzające się obrazy mentalne związane, lub niezwiązane z dzieckiem), kompulsji (wykonywanie czynności w kółko w celu zmniejszenia strachu i obsesji) oraz uczucia przerażenia z powodu tychże obsesji.
- Zespół Stresu Pourazowego: 1-6% kobiet doświadcza tego zaburzenia po porodzie. Typowe objawy to: traumatyczne przeżycie porodu z powtarzaniem przeżytej traumy (poprzez sny, myśli, itp.), unikanie bodźców związanych z tym wydarzeniem (myśli, uczucia, ludzie, miejsca, szczegóły wydarzenia, itp.) oraz utrzymujący się wzrost wrażliwości (drażliwość, trudności ze snem, nadwrażliwość).
- Psychoza poporodowa: Występuje u około 1 do 4 na każde 1 000 porodów. Początek jest zwykle szybki, a objawy obejmują: Urojenia (dziwaczne myśli), halucynacje, drażliwość, nadpobudliwość, bezsenność, wahania nastroju i słabe podejmowanie decyzji. Istnieje 10% wskaźnik dzieciobójstwa/ samobójstwa związany z psychozą poporodową, dlatego konieczne jest natychmiastowe leczenie tego zaburzenia.
Czas działać
Wiele świeżo upieczonych matek boryka się z lżejszymi lub cięższymi zaburzeniami psychicznymi związanymi z porodem. Bardzo duża ilość kobiet wstydzi się swojego problemu, ukrywając go przed najbliższymi, nie chcąc okazać swojego rodzaju słabości. Duże znaczenie w wykryciu problemów związanych z zaburzeniami okołoporodowymi ma więc otoczenie i czujność najbliższej rodziny, ponieważ bez odpowiedniej interwencji, taki stan może się przedłużać i mieć negatywne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dziecka. Objawy nastroju i niepokoju matki mają również bezpośredni wpływ na jej partnera. Ojciec dziecka lub partner może czuć się przytłoczony, zdezorientowany, zły, a także martwić się, że już nigdy nie będzie tak samo jak kiedyś, co może stanowić duże obciążenie dla związku pary.
Wczesne wykrycie okołoporodowych zaburzeń psychicznych i mądra interwencja mogą chronić zdrowie matki, dziecka i całej rodziny. Jest wiele dowodów naukowych dotyczących skuteczności różnych metod leczenia zaburzeń. W tego typu terapii ważne jest wsparcie bliskich, które ma nieść komunikat: „Nie jesteś sama. To nie Twoja wina. Z odpowiednią pomocą, będzie dobrze.”