Przyczyny i rodzaje uzależnień są różne. Do najpopularniejszych należą alkoholizm, narkomania, ale też pracoholizm. Zarówno uzależnienia psychiczne, jak i uzależnienia fizyczne wymagają leczenia. Rodzaj uzależnienia determinuje sposób prowadzenia terapii, który w zależności od typu uzależnienia może wyglądać zupełnie inaczej.
Jakie wyróżniamy typy uzależnień?
W literaturze przedmiotu można znaleźć wiele rodzajów uzależnień. Ich główna kategoryzacja polega jednak na rozróżnieniu typów uzależnień na dwie grupy. Wyróżnia się uzależnienia psychiczne oraz uzależnienia fizyczne, które różnią się między sobą, a kiedy występują jednocześnie, są nazywane uzależnieniem równoczesnym.
Uzależnienie psychiczne
Uzależnienia psychiczne (z języka angielskiego psychological dependence) to inaczej uzależnienia psychologiczne. Polegają na silnej potrzebie wykonywania jakiejś czynności lub zażycia określonej substancji. Dużej siły uzależnienia psychologicznego można się doszukiwać m.in. w takich substancjach jak alkohol, kokaina, amfetamina, crack, LSC czy nikotyna.
Co ciekawe, uzależnienie psychiczne może wystąpić po zażyciu tylko jednej dawki, co stwarza zagrożenie postępowania uzależnienia wraz z następnymi użyciami. Dzieje się tak, ponieważ uzależnienie psychologiczne to stan psychiczny, który powstaje w wyniku przyjmowania środków uzależniających. Jakie są cechy uzależnienia psychicznego?
- poszukiwanie środka uzależniającego i sytuacji, która może ułatwić dostęp do jego zażycia,
- zażywanie środka bez refleksji,
- obsesja brania,
- wzrost tolerancji na działanie środka, przez co z czasem osoba uzależniona przyjmuje go coraz więcej nie odczuwając większej satysfakcji,
- osłabienie własnej woli, ale także usprawiedliwianie się przed samym sobą,
- postępujące wyniszczenie organizmu nie tylko psychicznie, ale także fizycznie.
Uzależnienie fizyczne
Uzależnienia fizyczne (ang. physiological dependence) to popularna nazwa dla typu uzależnień określanych jako uzależnienia tkankowe. Często określane także jako uzależnienia fizjologiczne, ponieważ są one wynikiem sztucznie wytworzonych zmian zachodzących w organizmie, które są związane z silną potrzebą biologiczną, nabytą w procesie popadania w nałóg.
Uzależnienie fizyczne objawia się przymusem brania jakiegoś środka i różnymi dolegliwościami. Osoby uzależnione fizycznie często skarżą się na dolegliwości fizjologiczne takie jak uczucie zimna, biegunki, drżenie mięśni czy bezsenność. Można więc powiedzieć, że uzależnienie fizyczne wiążę się z konkretnymi zachowaniami organizmu oraz ma wpływ na organizm, który odczuwa wewnętrzny przymus przyjmowania substancji uzależniającej.
Uzależnienie fizyczne jest łatwo zauważalne przez środowisko, ale także przez osobę chorą. Brak substancji w organizmie wywołuje bowiem dolegliwości fizjologiczne, które mogą płynąć nawet ze wszystkich układów.
Jak leczyć uzależnienia?
Bez wątpienia każde uzależnienie jest niebezpieczne, dlatego wymaga podjęcia pewnych kroków. Zależność psychiczna to stan osoby uzależnionej, w którym bez pomocy osoby z zewnątrz nie jest w stanie poradzić sobie z chorobą. Co więcej, uwikłanie psychiki w uzależnienie wręcz uniemożliwia przerwanie zachowań kompulsywnych, które wiążą się i ze zdobyciem środka, jak i z jego konsumpcją.
Jedynym sposobem na walkę z uzależnieniem jest terapia ze specjalistą w ośrodku uzależnień, dzięki której osoby uzależnione mogą zatrzymać niebezpieczne i wyniszczające organizm zachowania. Inaczej jest w przypadku leczenia uzależnień fizycznych, do których zaprzestania prowadzi terapia polegająca na odtruciu (detoksykacji organizmu). W przypadku odstawienia substancji uzależniającej często występują jednak reakcje obronne, określane jako zespół abstynencyjny.
Szybkie i bezrefleksyjne odstawienie niektórych substancji może być jednak niebezpieczne dla zdrowia i życia, dlatego wymaga stałego nadzoru i konsultacji ze specjalistą, który przedstawi plan wyjścia z nałogu oraz zadba o samopoczucie osoby uzależnionej.
Należy pamiętać, że zarówno leczenie alkoholizmu, narkomanii czy innych uzależnień psychicznych i fizycznych to długi proces, który wymaga wielu wyrzeczeń, silnej woli i chęci do zmian. Zaburzenia psychiczne wymagają leczenia pod okiem specjalisty, który pomoże wyjść z nałogu, bez względu na rodzaj uzależnienia.