Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, często określane mianem nerwicy natręctw dotykają na co dzień kilku procent całej populacji i są jednym z wielu różnych wariantów nerwicy wyniszczających psychikę człowieka. Jako zaburzenie psychiczne, nerwica natręctw objawia się obsesyjnymi myślami i kompulsywnym zachowaniem, które choć nieracjonalne, dla osoby chorej wydają się być przymusem.
Nerwica natręctw może być jednym z objawów depresji i podobnie jak inne zaburzenia psychiczne, powinna być leczona z pomocą psychoterapeuty. Czym jednak w rzeczywistości jest OCD, jak się objawia i jakie leczenie jest w przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych najbardziej skuteczne?
Czym jest nerwica natręctw – przyczyny i objawy zaburzeń
Nerwica natręctw czy też zaburzenia obsesyjno-kompulsywne mogą być wynikiem wielu czynników prowadzących do osłabienia zdrowia psychicznego i utworzenia połączeń odpowiedzialnych za tworzenie obsesji i kompulsji. U wielu pacjentów trafiających na terapię właśnie z OCD, powodem do rozwinięcia nerwicy natręctw były wydarzenia z dzieciństwa (dziecko czuło się odpowiedzialne za zapobieganie zagrożeniom i niechronione przez innych), ale też nieprawidłowości w pracy i funkcjonowaniu mózgu (nadaktywność konkretnych obszarów mózgu). Nerwica natręctw może być chorobą dziedziczoną genetycznie, ale też wywołaną przez otoczenie w jakim dorastała osoba chora.
O ile przyczyny pojawienia się zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych trudno namacalnie zdiagnozować, objawy choroby są znacznie bardziej oczywiste. Pierwsze z nich pojawiają się najczęściej pomiędzy 10 a 19 rokiem życia, a więc w okresie rozwoju i jeśli są nieleczone, mogą kontynuować swój rozwój w życiu dorosłym. Objawy należy podzielić tu na współistniejące ze sobą obsesje (natrętne myśli) oraz kompulsje (natrętne działania).
Obsesje nie pojawiają się w umyśle osoby chorej racjonalnie – myśli natrętne pojawiają się bez woli osoby chorej, która z braku umiejętności zapanowania nad nimi traktuje je jako swój wyznacznik do działania. I tak, choć to nieracjonalne, osoby cierpiące na OCD mogą sprawdzać, czy zamknęły drzwi od mieszkania kilkanaście razy przed wyjściem z domu, a i tak po odejściu będą obawiały się, czy drzwi są faktycznie zamknięte.
Lęki a nerwica natręctw
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne są zaliczane przez psychologów i terapeutów do kategorii zaburzeń lękowych, bo to właśnie lęk odgrywa główną rolą w rozwoju i trwaniu obsesji i kompulsji. Wiele nieracjonalnych działań podejmowanych przez osoby cierpiące na nerwicę natręctw wynika właśnie ze strachu przed tym, że ich zaniedbanie skończy się źle dla osoby chorej lub jej bliskich.
Doskonałym przykładem tego są natręctwa związane z przesadnym myciem rąk i higieną – osoby chore boją się, że jeśli nie umyją rąk konkretnym wariantem mydła co najmniej kilkanaście razy dziennie, zarazki i bakterie w ich otoczeniu doprowadzą do bardzo poważnych chorób, a nawet śmierci. Należy przy tym oczywiście zaznaczyć, że osoby cierpiące na nerwicę natręctw zdają sobie sprawę, że myślenie takie jest nieracjonalne, a bakterie nie są tak groźne, ale nie potrafią zatrzymać cyklu.
Różne warianty nerwicy natręctw
Myśli natrętne mogą pojawiać się z wielu powodów i dotyczyć naprawdę różnorodnych obszarów życia osoby na nie cierpiącej. Obsesje mogą dotyczyć między innymi poczucia niepewności rzeczy codziennych (jak wspomniany już przykład z niezamkniętymi drzwiami), lęku przed brudem, poczucia konieczności utrzymania perfekcyjnego porządku i ładu w otoczeniu, a nawet czynności seksualnych. Wywoływane przez nie zachowania kompulsywne, jak ciągłe mycie rąk, segregowanie i liczenie przedmiotów w otoczeniu czy wykonywanie określonych sekwencji działań są uciążliwe, ale chory nie potrafi ich przezwyciężyć.
Leczenie nerwicy natręctw – dlaczego pomoc psychoterapeuty będzie konieczna?
Zaburzenia psychiczne należy zawsze traktować jak chorobę i leczyć tak, jak leczylibyśmy przeziębienie, złamania czy choroby przewlekłe. Nerwica natręctw, depresja czy nawet uzależnienia nie powinny być społecznie uznawane za wstydliwe, bo to właśnie z powodu braku akceptacji środowiska wielu chorych nie decyduje się na podjęcie niezbędnego dla nich leczenia.
Nerwica natręctw jest uciążliwa w życiu codziennym, ale z odpowiednią pomocą możliwa do opanowania. Zgłoszenie się na właściwą terapię znacznie przyspieszy proces walki z obsesjami i kompulsjami.
Jedną ze skuteczniejszych metod leczenia nerwicy natręctw jest terapia poznawczo-behawioralna opierająca się na pracy terapeuty i pacjenta pod kątem rozpoznania czynnika lękotwórczego i blokowaniu obsesyjnej reakcji na niego. Pacjenci podczas terapii wyrabiają sobie nowe, prawidłowe reakcje na codzienne sytuacje zyskując poczucie odzyskania zdrowej kontroli nad własnym życiem.