Uzależnienia od alkoholu i narkotyków zdarzają się wśród młodych osób coraz częściej. Łatwiejsza dostępność do używek w połączeniu z coraz większym sprytem i presją ze strony rówieśników, a także problemami związanymi z wychowaniem dziecka przez rodziców często prowadzą do sięgania po alkohol czy narkotyki. Młody organizm uzależnia się od nich szybko, a wraz z pogłębieniem się nałogu na problem współuzależnienia cierpią także rodzice. Jak sobie z problemem współuzależnienia radzić?
Współuzależnienie rodziców – jak rozmawiać z dzieckiem i walczyć z problemem?
O efekcie współuzależnienia można mówić wtedy, gdy bliscy podporządkowują swoje życie nałogowi jednego z członków rodziny. Na problem współuzależnienia szczególnie narażeni są rodzice, których dzieci zaczęły sięgać po narkotyki i w pewien sposób dyktować warunki funkcjonowania całego domu. Rodzice podporządkowują się dziecku często z poczucia obowiązku opieki nad nim, próby pomocy i chęci wsparcia na trudnej drodze do walki z uzależnieniem. Współuzależnienie nigdy nie jest jednak łatwe.
Życie z dzieckiem opanowanym przez nałóg nie jest proste, bo z perspektywy rodzica trudno nie podejmować prób powstrzymania osoby uzależnionej. Kolejne sprzeciwy, kłótnie, problemy osobiste, a często też problemy z prawem prowadzą do poważnych problemów natury psychologicznej także u rodziców – silny lęk, cierpienie, bezsilność czy desperacja przeplatają się w takich okolicznościach na bieżąco i często wydaje się, że dobre rozwiązanie sytuacji zwyczajnie nie istnieje.
Najczęstsze objawy współuzależnienia rodziców narkomanów
Aby walczyć ze współuzależnieniem i skutecznie wspomagać dziecko w drodze do wyjścia z nałogu, warto w pierwszej kolejności rozpoznać objawy współuzależnienia i umiejętnie sobie z nimi radzić. Na początku zawsze pojawiają się próby przemówienia dziecku do rozsądku, które z reguły nie przynoszą większych rezultatów. Rodzina wpadająca we współuzależnienie stara się wiec minimalizować straty związane z nałogiem, między innymi odcinając się od przyjaciół i rodziny oraz utrzymując problem narkomanii w tajemnicy.
Spłacanie długów, wyręczanie narkomana w obowiązkach czy próby kontrolowania go są wyraźnym objawem braku kontroli nad problemem. Wszystkie te działania mają w zamyśle nieść pomoc, jednak w rzeczywistości przynoszą same szkody i powodują, że członkowie rodziny koncentrują swoje życie na narkotykach i uzależniają je od nałogu, choć sami nie biorą.
Jak rozmawiać z dzieckiem uzależnionym od narkotyków?
Podejmując jakiekolwiek rozmowy z uzależnionym dzieckiem trzeba pamiętać, że narkomania jest przewlekłą chorobą i jak każde uzależnienie wymaga akceptacji i zrozumienia. To naturalne, by wstydzić się błędów popełnianych przez dziecko, ale nie można ich za wszelką cenę wypierać i ignorować. Ukrywanie faktu uzależnienia przed rodziną czy przyjaciółmi sprawia, że częściowo problem ukrywa się także przed sobą, a to nie prowadzi do jego rozwiązania.
Jedną ze skutecznych i polecanych przez terapeutów Ośrodka Przebudzenie metod współpracy rodziców narkomana z dzieckiem jest odmówienie mu pomocy. Błędem są kolejne próby uregulowania jego kredytów, przejęcia obowiązków czy zwolnienia z odpowiedzialności – jeśli narkoman będzie otrzymywał kary adekwatne do swoich wykroczeń (np. konsekwencje niepłacenia długów czy zatargów z prawem), uzależnienie stanie się dla niego bardziej realne. Na tej samej linii można umieścić także groźby – jeśli nie mają pokrycia w rzeczywistości, dla uzależnionego dziecka nic nie znaczą. Warto więc zacząć je realizować i mówić dokładnie to, co myślimy na temat zachowania dziecka.
Nieskuteczną metodą rozmów z uzależnionym dzieckiem są wymuszane obietnice. Te właściwie nigdy nie odnajdują pokrycia w rzeczywistości, a jedynie na chwilę dają złudzenie poprawy. W zamian należy pociągać narkomana do odpowiedzialności – nie rozwiązywanie jego problemów sprawi, że młody człowiek z czasem dostrzeże konsekwencje swoich działań.
Ważne jednak by nie spodziewać się natychmiastowych efektów, nawet jeśli konsekwencje i odpowiedzialność zaczną coraz boleśniej dotykać uzależnione dziecko. Okres leczenia uzależnienia, także pod kontrolą ośrodka leczenia uzależnień jest długotrwały i nigdy nie daje 100% gwarancji zerowego ryzyka powrotu do nałogu. Zasada twardej miłości i konsekwencji jest tu jak najbardziej trafna i w przeciwieństwie do współuzależnienia, wyjątkowo skuteczna.