Na czym polega reakcja disulfiramowa?

Przebudzenie - 25.06.2021

Disulfiram jest lekiem stosowanym w leczeniu zaburzeń związanych z używaniem alkoholu lub alkoholizmu. Jego działanie (disulfidu tetra-etylo-tiuramu) zostało odkryte przypadkowo przed II wojną światową przez grupę badaczy (Jacobsen, Hald i Ferguson) podczas poszukiwań skutecznego leku na robaki jelitowe. Hald i Jakobsen sami wypróbowali disulfiram, aby sprawdzić jego działanie i obaj zgodzili się, że po niektórych posiłkach odczuwali silny dyskomfort. Dopiero kiedy oboje zjedli razem kolację i wypili alkohol, byli w stanie powiązać spożycie alkoholu z ich tym zagadkowym efektem ubocznym.

W 1947 roku Jacobsen opowiedział wspomnianą historię kilku lekarzom i jeden z nich pomyślał o możliwości zastosowania disulfiramu jako środka do leczenia nadużywania alkoholu i tak narodził się znany nam dzisiaj lek do walki z uzależnieniem alkoholowym. 

Jak działa disulfiram?

Po spożyciu alkoholu wątroba metabolizuje lek w wyniku szeregu reakcji chemicznych. Disulfiram hamuje enzym dehydrogenazę aldehydową, która katalizuje utlenianie aldehydu octowego do octanu, co powoduje gromadzenie aldehydu octowego i wywołuje efekt disulfiramowy. Substancja nieodwracalnie hamuje aktywność dehydrogenazy acetaldehydowej. Dlatego bardzo ważne jest, aby pamiętać, że normalna aktywność tego enzymu nie jest przywracana do 3 lub 4 dni po zaprzestaniu leczenia lekiem.

Oznacza to, że alkohol nie powinien być spożywany do 5-7 dni, a zdaniem niektórych lekarzy nawet do dwóch tygodni po zakończeniu leczenia lekiem, w przeciwnym razie może wystąpić reakcja disulfiramowa. 

Czym tak naprawdę jest reakcja disulfiramowa? 

Reakcja disulfiramowa występuje w ciągu 10 minut po spożyciu alkoholu. Nawet niewielkie ilości alkoholu mogą wywołać tę reakcję, powodując m.in.:

• palpitacje w głowie i szyi,
• pulsujący ból głowy,
• duszności lub hiperwentylację,
• nudności,
• obfite wymioty,
• nagłe pocenie się,
• napad pragnienia,
• ucisk w klatce piersiowej, 
• tachykardię,
• omdlenia,
• zauważalne rozdrażnienie i niepokój,
• osłabienie,
• zawroty głowy,
• niewyraźne widzenie,

Ponadto, w ciężkich reakcjach może wystąpić niewydolność oddechowa, zapaść sercowo-naczyniowa, zaburzenia rytmu serca, zawał serca, ostra zastoinowa niewydolność serca (choroba serca), utrata przytomności, drgawki, a nawet śmierć.

Reakcja disulfiramowa jest również nazywana reakcją aldehydową, ze względu na gromadzenie się aldehydu octowego we krwi.

Jakie są skutki uboczne, które może powodować ten lek?

Chociaż działania niepożądane tego leku nie są częste, mogą jednak wystąpić. Należy poinformować lekarza, jeśli którykolwiek z tych objawów nasili się lub nie ustąpi:

• wysypka (wysypki skórne),
• trądzik,
• ból głowy o słabszym nasileniu,
• senność, zmęczenie,
• impotencja,
• metaliczny lub podobny do czosnku smak w ustach.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z poniższych objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem:

• nadmierne zmęczenie,
• słabość,
• brak energii,
• utrata apetytu,
• rozstrojenie żołądka,
• wymioty,
• zażółcenie skóry lub oczu,
• mocz o ciemnym zabarwieniu. 

Jakie specjalne środki ostrożności należy zachować?

Przed zażyciem disulfiramu:

• należy poinformować lekarza i farmaceutę, jeśli pacjent ma uczulenie na disulfiram lub jakikolwiek inny lek.
• należy powiedzieć lekarzowi i farmaceucie o przyjmowanych lekach wydawanych na receptę i bez recepty, zwłaszcza o amitryptylinie, lekach przeciwzakrzepowych oraz o wszelkich lekach wydawanych bez recepty, które mogą zawierać alkohol oraz o witaminach.
• poinformuj lekarza, jeśli masz lub kiedykolwiek miałeś cukrzycę, choroby tarczycy, padaczkę, uszkodzenie mózgu, choroby nerek lub wątroby.
• należy poinformować lekarza, jeśli pacjentka jest w ciąży, planuje zajść w ciążę lub karmi piersią. Jeśli pacjentka zajdzie w ciążę podczas stosowania tego leku, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
• w przypadku planowanego zabiegu chirurgicznego, w tym zabiegu stomatologicznego, należy poinformować lekarza lub stomatologa o przyjmowaniu disulfiramu.
• ten lek może wywołać senność. Nie należy prowadzić samochodu ani obsługiwać ciężkich maszyn, dopóki nie wiadomo, jak ten lek wpłynie na pacjenta.

Jaką specjalną dietę powinienem stosować podczas przyjmowania tego leku?

Nie należy pić żadnych napojów alkoholowych (w tym wina, piwa i leków zawierających alkohol, takich jak syrop na kaszel) podczas przyjmowania disulfiramu, przez 12 godzin przed przyjęciem pierwszej dawki i przez kilka tygodni po zaprzestaniu przyjmowania leku.

Unikaj sosów, octów oraz wszelkich potraw i napojów zawierających alkohol: lek reaguje z każdym rodzajem alkoholu, tzn. nie tylko z alkoholem występującym w napojach alkoholowych, ale również w innych preparatach jak płyn do płukania ust, woda kolońska czy dezodorant.