Czy wszywka rzeczywiście leczy alkoholizm?

Przebudzenie - 08.08.2019

Trudno uwierzyć w to, że w tym samym okresie, w którym laboratoria medyczne opracowywały antybiotyki, leki na nadciśnienie, cukrzycę, choroby układu krążenia i wiele innych, równocześnie istniało niedorzeczne przekonanie, że wyleczenie alkoholizmu jest jedynie kwestią siły woli, co skutecznie uniemożliwiło jakikolwiek postęp w tej dziedzinie.

Zaczęło się to zmieniać dopiero w latach 90. XX wieku, kiedy to badania kliniczne i epidemiologiczne pozwoliły na badania osób uzależnionych, dzieląc ich na dwie główne grupy:

• pierwszą reprezentują ci, którzy doświadczają wielkiego pobudzenia podczas picia. To oni na imprezach studenckich śmieją się, robią zamieszanie i przywłaszczają sobie to słowo. Alkohol wprawia ich w euforię, pewność siebie. Zwykle problemy związane z nadmiernym używaniem pojawiają się w wieku 20 lub 30 lat. W ich rodzinach na ogół występują inne przypadki alkoholizmu.
• do drugiej grupy należą osoby niespokojne, które piją w celu rozładowania stresu i niepokoju. Na ogół zaczynają pić umiarkowanie po 30-40 roku życia i dopiero później pojawiają się charakterystyczne powikłania związane z nadmiernym używaniem alkoholu.

Disulfiram (DSF) był pierwszym środkiem farmakologicznym zatwierdzonym przez FDA (Food and Drug Administration) do leczenia uzależnienia od alkoholu. Później, w 1994 roku, zatwierdzono drugi lek do leczenia alkoholizmu: naltrekson, lek blokujący receptory opioidowe w mózgu, które są odpowiedzialne za euforyczne działanie alkoholu. Trzeci zatwierdzony lek, akamprozat, blokuje uwalnianie neuroprzekaźnika (glutaminianu), wytwarzanego w nadmiernych ilościach w wyniku ciągłego narażenia na duże dawki alkoholu. Chociaż akamprozat zmniejsza nasilenie objawów odstawiennych, wyniki jego stosowania były sprzeczne. Skupmy się jednak na pierwszej substancji oraz metodzie, którą stosuje się w walce z nałogiem alkoholowym, a którą jest wszywka alkoholowa.

Czym jest i jak działa wszywka alkoholowa?

Wszywka dla alkoholika, często nazywana też esperalem jest jedną z najpopularniejszych i najbardziej znanych farmakologicznych metod walki z alkoholizmem. Podawana w postaci tabletki alkoholowej wszywanej pod skórę osoby uzależnionej, substancja ma za zadanie uniemożliwiać rozkład alkoholu w organizmie, wywołując tym samym bardzo nieprzyjemne i uciążliwe reakcje i budując awersję uzależnionego do wszelkich procentowych trunków. Co się wszywa alkoholikowi, jak działa wszywka przeciwalkoholowa i jakie są skutki uboczne wszywki alkoholowej?

Esperal – co to?

Główną substancją wszywki antyalkoholowej jest disulfiram, który obecny w organizmie hamuje zachodzenie procesu dehydrogenazy aldehydowej – procesu, który eliminuje odkładanie się w tkankach aldehydu octowego i pozwala uniknąć negatywnych konsekwencji picia. Gdy disufiram działa, a rozkład alkoholu nie zachodzi, gromadzący się aldehyd octowy zatruwa organizm, powodując odczuwanie ciężkich objawów takich jak brak tchu, ból głowy, wymioty czy kołatanie serca przez nawet 10 godzin od spożycia alkoholu. Reakcja organizmu na alkohol jest przy tym niemal natychmiastowa – nawet mała dawka w postaci nadzienia alkoholowego w czekoladce czy płynu do płukania ust może spowodować przykre konsekwencje.

Jak i gdzie umieszcza się wszywkę alkoholową?

Na czym polega wszywka? Disulfiram w postaci wszywki alkoholowej umieszcza się pod skórą, najczęściej w okolicach pośladków lub pod łopatką podczas prostego zabiegu chirurgicznego. Dawkę leku dobiera się zgodnie z wagą pacjenta. To, ile trzyma wszywka alkoholowa, zależy od organizmu pacjenta, jednak wszywka może działać od 10 do 12 miesięcy, a gdy przestanie działać, może zostać wszyta ponownie.

Możliwe powikłania po wszyciu esperalu

Jedną z najważniejszych zalet wszywek alkoholowych jest ich natychmiastowe działanie po kontakcie z alkoholem. Nawet mała dawka wywołuje już po 10 minutach przykre dolegliwości takie jak kołatanie serca, zaczerwienienie twarzy, uczucie gorąca, nudności, czy wymioty. W niektórych przypadkach skutki uboczne spożywania alkoholu z wszywką mogą być jednak znacznie poważniejsze – zdarzają się przypadki, w których alkohol w kontakcie z disulfiramem doprowadził do niewydolności krążeniowo-oddechowej, uszkodzenia wątroby, pogorszenia się chorób nerek, układu oddechowego czy serca.

Wśród skutków ubocznych wszywki antyalkoholowej trzeba wymienić także problemy ze zdrowiem psychicznym – stany depresyjne, paranoja, czy schizofrenia, a także drgawki, utrata przytomności czy halucynacje są tu jak najbardziej możliwe i co ważne, wcale nie zależą od tego jak dużą dawkę alkoholu przyjęto. Powikłania po wszyciu esperalu w postaci mocnych reakcji organizmu pojawiają się szybko i trwają długo, czym mają zniechęcić alkoholika do ponownego sięgnięcia po uzależniające trunki.

Wszywka a picie alkoholu

Disulfiram jest substancją stosowaną legalnie jako jeden z elementów kompleksowego leczenia uzależnień. Nie zawsze jednak zaleca się zaszycie alkoholowe, a więc wszycie go pod skórę pacjenta. Jednym z głównych przeciwwskazań do zastosowania wszywki alkoholowej jest nadwrażliwość na disulfiram, która może skończyć się poważnymi objawami nawet bez obecności alkoholu w organizmie. Wszycie esperalu nie może dojść do skutku, jeśli osoba uzależniona znajduje się w stanie upojenia alkoholowego lub spożywała alkohol w przeciągu ostatnich 24 godzin, ponieważ może to doprowadzić do zgonu po esperalu.

W zamyśle twórców leku wystąpienie takich objawów ma zniechęcić pacjenta do sięgania po alkohol

Przeciwskazania u pacjentów

Ze względu na objawy, jakie towarzyszą połączeniu wszywki alkoholowej z napojami wysokoprocentowymi, disulfiramu nie stosuje się zwykle u pacjentów cierpiących na niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, czy niewydolność krążeniową. Z reguły wszywki unika się także u pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne lub z historią prób samobójczych, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, niewydolność obwodowa krążenia. Disulfiram działa również na ośrodkowy układ nerwowy poprzez hamowanie hydroksylazy dopaminy, powodując zwiększenie stężenia dopaminy, co może prowadzić do zmniejszenia łaknienia.

Czy wszywka rzeczywiście leczy alkoholizm?

Idea „zaszycia się” opiera się o założenia terapii awersyjnej, w ramach której osoba uzależniona ma wyrobić negatywny stosunek do trunków alkoholowych i nie sięgać po nie ze względu na obawy o skutki uboczne picia. Metoda ta ma za sobą równie wielu zwolenników, co przeciwników, jednak doświadczenia wielu ośrodków terapii alkoholizmu pokazują, że wszywka alkoholowa w połączeniu ze skuteczną terapią może przynieść oczekiwane skutki. Odpowiadając więc na pytanie, czy może być lekarstwem na alkoholizm, należy zaznaczyć, że jest skuteczna jedynie w pewnym stopniu. Pacjent podejmujący walkę z alkoholizmem nie powinien opierać się na zależności, że po wszyciu tabletek nie może pić, ale z ich pomocą uczyć się na nowo życia w trzeźwości i niepostrzegania alkoholu jako jedynego rozwiązania ułatwiającego radzenie sobie z codziennością.

Leki w parze z terapią

Aby leczenie disulfiramem było skuteczne, ważne jest, aby pacjenci uczestniczyli w jakimś programie terapeutycznym. Przyjmowanie disulfiramu doustnie lub w postaci wszywki jest wysoce skuteczne, gdy jest włączone do kompleksowego leczenia, które obejmuje podejście polegające na wzmacnianiu relacji społecznych, tzn. interwencje mające na celu stworzenie nowych umiejętności społecznych poprzez doradztwo, a także resocjalizację (np. grupy towarzyskie) i zajęcia rekreacyjne wspierające abstynencję.

Uważa się, że skuteczność disulfiramu i poziom powodzenia terapii uzależnienia jest wyższy u osób, które są bardziej zmotywowane do leczenia oraz u osób, które stosują zorganizowany program detoksykacji, w którym disulfiram jest tylko jednym z elementów złożonego programu leczenia. Wszywka może więc być jednym z narzędzi służących w walce z nałogiem alkoholowym, jednak bez odpowiedniej terapii, wsparcia rodziny oraz wielomiesięcznej, a nawet wieloletniej pracy nad wyjściem z nałogu, sam disulfiram nie przyniesie magicznego, wymarzonego efektu. Niemniej jednak należy podkreślić jego skuteczność w porównaniu do innych podobnych substancji.

Ośrodek terapii uzależnień Przebudzenie oferuje skuteczną terapię w miejscu otulonym zielenią, ponadto anonimowość oraz komfortowe warunki. Zapraszamy do kontaktu, odpowiemy na każde Państwa pytanie.