Alkoholicy to osoby, które niszczą własne ciało i umysł, ale także życie najbliższych osób. Wiele osób uważa, że alkoholicy to ludzie słabi, czy to jednak prawda? Czy istnieje “typowa osobowość alkoholika”? Jakie cechy charakteru łączą alkoholików? A jakie czynniki powodują uzależnienie?
Czynniki osobowościowe
Każdy człowiek przejawia unikalne cechy charakteru, które wyróżniają go na tle innych osób. Osobowość jest sprawą bardzo złożoną. Z tego względu trudno wskazać jedną osobowość predysponującą do powstania nałogu. Istnieją jednak pewne cechy psychiczne, które w połączeniu z czynnikami społecznymi, genetycznymi czy ekonomicznymi w nieunikniony sposób prowadzą do uzależnienia.
Nauka wyróżniła kilka osobowości nałogowych alkoholików. Są to:
- osobowość niedojrzała,
- autotolerancyjna,
- z tendencją do agresji,
- z trudnościami natury seksualnej.
Alkoholizm może się rozwijać długo i niepostrzeżenie. Często jest związany z zaburzeniami osobowości, może być też skutkiem depresji. Cechy, które łączą wielu alkoholików to m.in. poczucie samotności, zagubienia, bezradności, skłonność do popadania w frustrację, nadmierna drażliwość, agresja oraz brak poczucia bezpieczeństwa i niska samoocena.
[WD_Button id=1963]
Czynniki kulturowe i społeczne
Osoby uzależnione od alkoholu to często ludzie, którzy dorastali w środowisku, które cieszyło się aprobatą wobec picia alkoholu. Tak zwane “społeczne przyzwolenie” w rodzinie, grupie przyjaciół czy społeczności lokalnej wpływa na źle rozumiane pojmowanie normy picia. Kultura ma ogromny wpływ na nasze życie, a przekazywane przez nią wartości kształtują nasze wybory, decyzje, a zinternalizowane normy – nawet myślenie.
Pijaństwo wśród osób młodych, które piją nie tylko podczas imprez, napiętnowanie osób niepijących, ale także duże przyzwolenie społeczne na sprzedaż alkoholu, które można zauważyć chociażby przez ilość okolicznych sklepów monopolowych sprawia, że alkoholikom trudno jest uciec od potrzeby “zajrzenia do kieliszka”. Kulturowe wzorce obserwowane od dziecka i pokazywane w mediach, ale także płeć, wiek, wykształcenie, pozycja społeczna, a nawet miejsce zamieszkania mają wpływ na ewentualny rozwój nałogu.
Czynniki genetyczne
Wnioski z badań genetycznych na temat uzależnienia od alkoholu, w który duży wkład mieli także Polacy, pokazują, że alkoholizm może mieć podłoże genetyczne. Uzależnienie od alkoholu badali m.in. naukowcy z University of Pennsylvania, którzy przeanalizowali prawie 275 000 genomów. Znaleziono 18 wariantów genetycznych związanych z chęcią do nadmiernego spożywania alkoholu.
Czynniki genetyczne są oczywiście tylko warunkiem wstępnym do rozwoju choroby alkoholowej. Przykładowo, odkryto, że obecność genu odpowiedzialnego za nadwagę chroni przed alkoholizmem. Niewykluczone jest jednak, aby osoba o nadmiernej wadze nie została nałogowym alkoholikiem. Duże prawdopodobieństwo, że syn mężczyzny dotkniętego chorobą alkoholową zostanie alkoholikiem, jest już jednak duże. Zauważa się, że alkoholizm “dziedziczy się”, dlatego powstaje wiele grup wsparcia i organizacji np. Dzieci Dorosłych Alkoholików (DDA), które pomagają uporać się z problemami natury psychicznej, wynikającymi z doświadczeń wyniesionych z domu rodzinnego.
[WD_Button id=1946]
Kwestia dziedziczenia genów nie jest do końca jasna, dlatego utrata kontroli nad własnym życiem przez dzieci alkoholików nie powinna być jedynym wytłumaczeniem. Alkoholizm nie jest bowiem chorobą wrodzoną, niewątpliwie jednak pewne predyspozycje genetyczne mogą ułatwić rozwój choroby.
Alkoholizm to poważne uzależnienie, które może mieć różne podłoże. Odpowiednie leczenie alkoholizmu musi uwzględniać czynniki osobowościowe, kulturowe i genetyczne. Istotą choroby alkoholowej jest uzależnienie zarówno psychiczne, jak i fizyczne, dlatego należy jak najszybciej rozpocząć skuteczną terapię.