Alkoholizm, podobnie jak inne uzależnienia objawia się w sposób dość subiektywny i początkowo trudny do oceny nie tylko przez osoby postronne, ale i samego uzależnionego. Już pierwszy rzut oka na objawy, jakie opisywane są dla pierwszej czy drugiej fazy uzależnienia od alkoholu (prealkoholowej i ostrzegawczej) mogą dać do myślenia.
Wiele osób na tym etapie, choć ich uzależnienie będzie silniejsze, z pozoru będą wyglądały jak osoby sięgające po trunki okazjonalnie. Obserwacje są tu więc znacząco utrudnione. Jakie są zatem objawy uzależnienia i po czym poznać alkoholika nawet w początkowych stadiach nałogu?
4 fazy alkoholizmu – podstawowe objawy uzależnienia
Według oficjalnej klasyfikacji stosowanej w medycynie, psychologii i ośrodkach leczenia uzależnień, objawy alkoholizmu można podzielić pomiędzy cztery fazy przebiegu choroby alkoholowej, nasilające się wraz z postępowaniem uzależnienia.
Przeczytaj także: Typy alkoholizmu – poznaj typologię alkoholizmu wg. Jellinka
Faza wstępna, prealkoholowa, to głównie objawy psychologiczne, które dla postronnego obserwatora będą praktycznie niezauważalne. Alkoholik będzie pił tu tak, jak osoby sięgające po trunki okazjonalnie, a więc na imprezach, urodzinach czy w gronie znajomych.
Różnicą pomiędzy osobą popadającą w uzależnienie i zdrową będzie tu jednak podejście psychiczne – dla potencjalnego alkoholika picie okaże się szczególnie przyjemne i odprężające, w związku z czym zacznie traktować alkohol jako środek na poprawę humoru, złego nastroju czy odstresowanie. Osoby takie mogą podświadomie częściej stwarzać sobie okazje do picia.
Faza ostrzegawcza jest kolejnym etapem nasilenia się objawów alkoholizmu, w którym mogą zacząć pojawiać się luki pamięciowe lub tzw. „urwanie filmu” po spożyciu większych ilości alkoholu. U osób, które na tym etapie należy określać już jako uzależnione można dostrzec też:
- tendencję do przyspieszania tempa picia np. podczas imprezy,
- znaczną zmianę zachowania pod wpływem alkoholu,
- ochotę do picia potajemnie i w samotności, także żeby „zaprawić” się przed imprezą.
Alkoholik może mieć na tym etapie wyrzuty sumienia z powodu swojego picia, choć nie dopuszcza jeszcze do siebie myśli, że może być faktycznie uzależniony.
Faza krytyczna to już dość poważny i zaawansowany stan alkoholizmu, w którym osoba uzależniona traci kontrolę nad piciem. Osoby w tej fazie są najczęściej świadome swojego nałogu i stają się na jego punkcie mocno przewrażliwione – krytyczne uwagi w stronę nadmiernego picia odbierają jako agresję, reagując negatywnie, a często próbując na siłę udowodnić, że wcale nie maja problemu i mogą zrezygnować z picia w każdej chwili.
Krótkie okresy abstynencji są tu jednak wyłącznie próbą siły, która zawsze kończy się powrotem do picia. Najważniejsze objawy to porządkowanie życia pod kątem picia, zaniedbywanie pracy, rodziny i życia towarzyskiego, a także fizyczne symptomy w postaci głodu alkoholowego.
Faza przewlekła jest ostatnim stadium alkoholizmu, w którym wszelkie wyrzuty sumienia i zahamowania przegrywają z nieodpartą potrzebą sięgnięcia po kolejną dawkę alkoholu. Nie ma tu już znaczenia pora dnia, okazja, czy nawet trunek, po jaki sięga alkoholik.
Picie odbija się tu też na zdrowiu, otępiając funkcje intelektualne, obniżając sprawność ruchową, powodując częste bóle głowy czy wymioty z powodu chwilowego odstawienia alkoholu.
Na co zwracać uwagę poszukując objawów alkoholizmu u bliskich
Wiele oczywistych objawów alkoholizmu będzie widocznych dopiero po dłuższej obserwacji osoby uzależnionej i znajomości jej normalnego zachowania, na podstawie którego można osądzić odstępstwa od normy. Są jednak sygnały, na które można zwrócić uwagę nawet wtedy, gdy z alkoholikiem nie przebywamy na co dzień:
- zwiększona tolerancja na alkohol,
- głód alkoholowy objawiający się m.in. fizycznymi efektami odstawienia i potrzebą „klinowania” kolejnym drinkiem,
- koncentracja życia na piciu,
- brak kontroli nad ilością spożywanego alkoholu,
- nawracające stany depresyjne.
Uwagę warto zwrócić też na wygląd osoby, u której podejrzewamy uzależnienie – alkoholicy znacznie szybciej się odwadniają, przez co ich skóra często staje się poszarzała, a zmarszczki i defekty skóry bardziej wyraziste. Co więcej, alkoholika łatwo rozpoznać po mocno opuchniętej twarzy oraz zaczerwienieniu spowodowanym rozszerzonymi naczynkami krwionośnymi.
Alkohol a inne uzależnienia – jak rozpoznać nałóg?
Każde uzależnienie od toksycznych dla organizmu substancji jest niebezpieczne i choć wszystkie charakteryzują się nieco innymi objawami, pewne zmiany w zachowaniu, podejściu do samej używki czy wyglądzie uzależnionego będą oczywiste niezależnie od tego, co przyjmuje.
Jeśli więc najbliższa osoba w Twoim otoczeniu całkowicie zmieniła swoje zachowanie i grono znajomych, zaniedbuje własny wygląd i wszystkie aspekty życia, a dodatkowo stara się za wszelką cenę ukryć potrzebę picia czy przyjmowania jakichkolwiek substancji toksycznych, także narkotyków, istnieje duża szansa, że zmaga się z poważnym uzależnieniem i wymaga specjalistycznej pomocy.