Rodzina osoby uzależnionej niejednokrotnie musi zmierzyć się z manipulacjami, kłamstwami i szantażem ze strony alkoholika. Ten, próbując zrobić wszystko, by osiągnąć swój cel i sięgnąć po następny kieliszek często potrafi dość sprytnie podchodzić do rozmów i ukrywać własny problem przed wszystkimi dookoła. W manipulacjach alkoholika nie należy doszukiwać się złej woli czy celowej chęci oszukiwania bliskich – nałóg to wyjątkowo silna choroba, która dyktuje wiele zachowań i działań w życiu alkoholika i często to potrzeba picia decyduje o tym, jak zachowuje się sam uzależniony. Jak jednak radzić sobie z różnego rodzaju manipulacjami?
Częste manipulacje alkoholików – jak je rozpoznać?
Przykładów manipulacji stosowanych przez osoby uzależnione od alkoholu można wymienić wiele, jednak niektóre z nich są powielane zdecydowanie częściej i wyjątkowo schematycznie. Klasyczne zaprzeczanie faktom jest ich najlepszym przykładem. Stwierdzenia typu „nie jestem alkoholikiem”, „nic nie piłem”, „alkohol nie jest źródłem naszych problemów” to często spotykane reakcje na jakiekolwiek próby rozmowy o uzależnieniu. Co trudniejsze, zaprzeczenia tego typu często podszyte są agresją słowną i im częściej stosowane, tym bardziej frustrujące zarówno dla rodziny, jak i samego alkoholika.
W kontraście do kłamstw będących wyraźną próbą manipulowania faktami, inną strategią stosowaną przez alkoholików jest racjonalizowanie. Ci, którzy nie przyznają się otwarcie do swojego problemu ani przed sobą, ani przed rodziną często uzasadniają swoje picie na wiele sposobów, które nawet świadomej uzależnienia rodzinie mogą wydawać się właściwe. Stwierdzenia typu „piję tyle, co inni”, „wszyscy pili, więc ja też”, „piliśmy z okazji awansu kolegi”, „piję po stresującym tygodniu” to tylko niektóre z przykładów często stosowanych wymówek.
Najczęściej jednak preteksty, które podaje alkoholik pojawiają się w głowie dopiero później i choć mogą być związane z wydarzeniami, jakie miały miejsce, w rzeczywistości są tylko sposobem na odsunięcie od siebie podejrzeń o uzależnienie.
Wśród innych przykładów manipulacji wykorzystywanych przez alkoholików w rozmowach z bliskimi z pewnością należy wymienić próby minimalizowania ilości spożytego alkoholu i trywializowania znaczenia picia. Traktowanie piwa jako zwykłego napoju, a nie alkoholu, przekłamywanie ilości kieliszków wypitych podczas imprezy czy nawet używanie zdrobnień w stosunku do trunków to już poważny problem. Równie często można spotkać się z próbą obwiniania innych za swoje picie – niegrzecznych dzieci, nieposłusznej żony, czepialskiego szefa, namawiającego na picie kolegi. Wszystko to jednak wyłącznie zaprzeczanie problemowi i próba odwrócenia uwagi.
Jak radzić sobie z manipulacjami ze strony alkoholika
Aby móc w ogóle rozmawiać o próbie zapanowania nad manipulatorskim zachowaniem uzależnionego od alkoholu bliskiego trzeba wcześniej zdać sobie sprawę z istnienia różnych przykładów manipulacji i stosowania ich przez bliską osobę. Do tego potrzebna będzie więc również świadomość ich uzależnienia i problemu, jaki stwarza to dla całej rodziny. Przypadki, w których uzależniony próbuje odwracać uwagę twierdząc, że przecież zajmuje się domem i zarabia, więc nie robi nic złego, koloryzuje wydarzenia z przeszłości twierdząc, że nie było tak źle jak pamięta to rodzina są problematyczne i warto wiedzieć, jak radzić sobie z nimi na bieżąco.
Jedną z najważniejszych taktyk zalecanych przez terapeutów z Ośrodka Przebudzenie specjalizujących się w leczeniu uzależnień jest kierowanie się w rozmowach faktami, stawianie na swoim, ale też otwarcie na problemy bliskiego i umiejętność pokazania, że się je rozumie. Im częściej próbujemy konfrontować manipulacje uzależnionego, tym skuteczniejszych metod będzie poszukiwał, ale czekanie aż problemy się nagromadzą i zrzucenie ich na raz jak ciężaru nie wypada najlepiej. Z tego też względu najwyższą skuteczność w walce z manipulacjami przynosi otwarta rozmowa o emocjach, uczuciach i faktach oraz świadomość tego, że alkoholik nie stosuje swoich zagrywek celowo.
Alkoholik często wierzy w swoje manipulacje
Na koniec warto zdać sobie jeszcze sprawę z tego, że alkoholik często w swoje manipulacje głęboko wierzy. Groźby odejścia czy innych konsekwencji niewiele tu zmieniają, bo jego działania dyktuje nałóg, który często zaczyna się jako sposób na radzenie sobie z życiowymi problemami.
Aby takie tłumaczenie mogło zostać podtrzymane, mózg pod wpływem alkoholu podsuwa coraz to inne, alternatywne i często niezgodne z prawdą wytłumaczenia konkretnych działań. Dla alkoholika są one jak najbardziej wiarygodne i właściwe, a co najgorsze, często tak realistyczne, że trudne do obalenia nawet twardymi faktami.