FAS to określenie używane dla objawów spożywania alkoholu przez matkę w ciąży, występujących u dziecka zarówno w wieku płodowym, jak i po narodzinach. Objawy płodowego zespołu alkoholowego mogą mieć wpływ na rozwój i życie dziecka przez całe życie, obejmując zarówno zaburzenia fizyczne, jak i neurologiczne. Ze względu na to, że nie istnieją badania określające jednoznacznie ilość alkoholu wywołującą FAS lub jego lżejszą odmianę (FAE), picie podczas ciąży jest zwykle bezwzględnie niewskazane. Jakie objawy wywołuje Alkoholowy Zespół Płodowy i jakie zmiany w wyglądzie dziecka mogą świadczyć o nadużywaniu alkoholu przez matkę w ciąży?
Jak objawia się FAS?
Płodowy zespół alkoholowy związany jest z nagminnym i nadmiernym spożywaniem alkoholu przez ciężarną kobietę, ale nawet okazjonalne picie stanowi dla płodu poważne zagrożenie i może spowodować pojawienie się lekkich objawów płodowego zespołu alkoholowego. W przeciwieństwie do wielu zaburzeń i chorób, na jakie narażone są dzieci jeszcze w płodowej fazie rozwoju, za wystąpienie FAS odpowiada w stu procentach matka dziecka nie potrafiąca powstrzymać się od sięgania po alkohol. Konsekwencje takiego zachowania mogą być dla dziecka bardzo poważne, bo objawy obejmują tu zarówno jego rozwój fizyczny, jak i psychiczny.
Wśród poważniejszych efektów nadużywania alkoholu w ciąży wymienić można przede wszystkim wady układu kostno-mięśniowego i zaburzenia czucia głębokiego u dziecka. Rozwijający się młody człowiek może mieć problemy z koordynacją, co zwiększa jego ryzyko wypadków i kontuzji, a jednocześnie nie odczuwać dobrze powstających urazów do tego stopnia, że nie poczuje złamania ręki.
Co więcej, dziecko cierpiące z powodu FAS może mieć problemy ze słuchem, opóźnioną zdolność mówienia, problemy ze wzrokiem (w tym zmniejszone pole widzenia i słabą pamięć wzrokową) oraz problemy z pamięcią i trudności w uczeniu się. U wielu dzieci, których matki nadużywały alkoholu w okresie ciąży pojawiają się anomalie w budowie wątroby, serca, nerek, narządów płciowych.
W kategorii objawów neurologicznych i psychicznych, dzieci z Alkoholowym Zespołem Płodowym mogą mieć podwyższony próg bólu bądź cierpieć z powodu nadwrażliwości na ból, być nadpobudliwe, mieć trudności z dostosowaniem się do norm społecznych i przewidywaniem konsekwencji swoich zachowań oraz doświadczać niekontrolowanych napadów złości i agresji.
Dzieci z FAS mają też znacznie częściej skłonności do uzależnień, depresji i lękliwości. W wieku dorosłym, w wyniku FAS może rozwijać się u nich depresja i różnego rodzaju zaburzenia wynikające z lękliwości, złości, agresji i nieprzystosowania społecznego.
Zmiany w wyglądzie dziecka spowodowane FAS
Alkoholowy zespół płodowy wywołuje zmiany w obrębie ważnych organów dziecka i w znaczący sposób wpływa na jego rozwój psychiczny, ale swoje pięto odciska także na wyglądzie fizycznym dziecka. Bardzo często zdarza się, że dzieci cierpiące z powodu FAS są niskie i pojawiają się u nich różnego rodzaju dysmorfie twarzy.
Zmiany w wyglądzie fizycznym u dzieci z Alkoholowym Zespołem Płodowym są dość powtarzalne – twarz dziecka jest zwykle niesymetryczna, dość płaska i szeroka, z szeroko osadzonymi oczami, krótkim nosem, cienką górną wargą. FAS może powodować także znacznie gęstsze owłosienie twarzy i głowy.
FAS to problem, którego da się uniknąć. Szerzenie wiedzy o konsekwencjach nadużywania alkoholu w ciąży i szkodach, jakie matka wyrządza dziecku z każdym kolejnym kieliszkiem mogą niejednokrotnie zapobiec cierpieniu, z jakim będzie musiało zmagać się dziecko po narodzinach.